Bijnaongevallen

Bijnaongevallen zijn incidenten waarbij iemand bijna letsel opliep of aanzienlijke schade werd voorkomen, maar waarbij uiteindelijk niemand gewond raakte. Ze dienen als indicatoren van onderliggende gevaren en bieden kansen voor preventie voordat echte ongevallen plaatsvinden.

Typische voorbeelden zijn een vallend gereedschap of materiaal dat net op tijd wordt opgevangen, een struikelpartij die net geen letsel oplevert, een machine die net uitschakelt voordat iemand in de buurt handelingen verricht of een brand- of lekkage-incident zonder slachtoffers.

Dergelijke gebeurtenissen ontstaan uit een combinatie van menselijke fouten, onveilige omstandigheden, defecten aan apparatuur en ontwerpgebreken in processen.

Het melden van bijnaongevallen is een belangrijk onderdeel van veiligheidsmanagement. Door systematisch meldingen van bijnaongevallen te verzamelen en te analyseren, kunnen organisaties gevaren identificeren, risicogrenzen evalueren en gerichte maatregelen nemen voordat er daadwerkelijk letsel optreedt. Methoden zoals oorzaak-gevolganalyse en de vijf waarom-vragen worden vaak toegepast.

Beheersing van bijnaongevallen omvat het bevorderen van een open meldcultuur, training, periodieke inspecties, en het verbeteren van ontwerpen en procedures. In veel landen is het melden van bijnaongevallen onderdeel van arbeidsomstandighedenwetgeving en van normen voor veiligheidsmanagement, zoals ISO 45001.

Voordelen van aandacht voor bijnaongevallen zijn onder meer minder letsel, verbeterde operationele veiligheid, kostenreductie en een cultuur van continue verbetering.