Bibliotheeksystemen

Bibliotheeksystemen zijn softwaretoepassingen die door bibliotheken worden gebruikt om collecties, gebruikers en operationele processen te beheren. Ze integreren kernfuncties zoals catalogisering en metadata, uitlenen, inkopen en het beheer van reserveringen en attributen. Moderne systemen ondersteunen zowel fysieke materialen als digitale bronnen en vormen ze de kern van de bibliotheekinfrastructuur.

Hoofdonderdelen omvatten catalogisering en metadata management (MARC, Dublin Core, RDA), circulatie (uitlenen, verlengen, reserveringen), acquisitions (inkoop) en facturering, serials en voorraadbeheer. Daarnaast bieden veel systemen een zoek- en discoverylaag (OPAC) die geïntegreerde toegang geeft tot catalogi en digitale collecties, waaronder e-boeken en andere digitale bronnen.

Implementatie-typen: geïntegreerd bibliotheeksysteem (ILS) versus bibliotheekdienstensplatform (LSP); deployment: on-premises of cloudgebaseerd Software-as-a-Service (SaaS). Bekende open-source systemen zijn Koha en Evergreen; commerciële systemen omvatten Alma van Ex Libris, Symphony/Sierra van SirsiDynix en WorldShare Management Services van OCLC.

Standaarden en interoperabiliteit: MARC21 of MARC/Folio, Dublin Core, FRBR, en RDA. Protocollen: Z39.50, SRU/SRW voor zoekverkeer, SIP2 voor uitleensystemen. Gegevensuitwisseling en migraties vereisen zorgvuldige planning en data-cleaning om interoperabiliteit tussen systemen en netwerken te waarborgen.

Trends en uitdagingen: cloudgebaseerde oplossingen, integratie van discovery en catalogus in één gebruiksvriendelijke interface, API-gedreven integraties met leeromgevingen en digitale libraries, RFID- en self-service opties, licensing en authentication (Shibboleth, EZproxy), privacy en beveiliging.