Belichtingsberekeningen

Belichtingsberekeningen zijn berekeningen en methoden die gebruikt worden om de juiste belichting vast te stellen voor een fotografische scène. Ze helpen bij het kiezen van combinaties van diafragma, sluitertijd en ISO zodat de gewenste helderheid en detail in hooglichten en schaduwen bereikt wordt, rekening houdend met beweging, ruis en gewenste diepte van veld.

De kern van belichtingsberekeningen is de belichtingsdriehoek: aperture (diafragma) met f-getal, sluitertijd en ISO-gevoeligheid. Een kleiner diafragma (hoger f-getal) vergroot de scherptediepte maar laat minder licht binnen; een tragere sluitertijd laat meer licht toe maar kan beweging vervormen; een hogere ISO verhoogt de gevoeligheid maar kan ruis veroorzaken. Moderne camera’s bieden metingen en voorinstellingen die deze afweging ondersteunen, vaak via meetmodi zoals evaluatieve of incidentele meting en via automatische belichting.

Een gangbare manier om belichting te beschrijven is via blootstellingwaarde (EV). Bij ISO 100 geldt EV = log2(N^2 / t), waarbij N het f-getal is en t de sluitertijd in seconden. Dit betekent dat veranderingen in diafragma en sluitertijd elkaar grotendeels kunnen compenseren om hetzelfde belichte beeld te bereiken. Praktisch genomen meten fotografen vaak de scène met een lichtmeter, gebruiken een grijze kaart of vertrouwen op de meting van de camera en controleren vervolgens histogrammen en hooglichten/clips om de belichting te valideren.

Toepassingen variëren van portret- en landschapsfotografie tot product- en cinematografische belichting. Belichtingsberekeningen houden ook rekening met dynamisch bereik, gewenste ruisniveau en eventuele hulpmiddelen zoals ND-filters of extra verlichtingsbronnen. Bracketing kan ingezet worden om meerdere belichtingen vast te leggen voor later samengestelde beelden.