Belastingsanalyses

Belastingsanalyses is een verzamelterm voor onderzoeksmethoden die gericht zijn op het beoordelen van belastingstelsels en hun impact op huishoudens en bedrijven. Het doel is inzicht te geven in wie de belasting betaalt, hoe beleidswijzigingen de inkomstenverdeling beïnvloeden en welke financiële consequenties hervormingen hebben voor betrokken partijen en de overheidsbegroting.

Methoden die in belastingsanalyses worden toegepast omvatten microsimulatiemodellen, belasting- en uitgavenmodellen, en distributieanalyses. Deze modellen gebruiken microgegevens van huishoudens en ondernemingen, aangevuld met administratieve bronnen, om uiteenlopende beleidsscenario's te simuleren. Analyses kijken doorgaans naar directe belastingen (inkomstenbelasting, premies) en indirecte belastingen (BTW, accijnzen), en beoordelen effecten op netto-inkomen, armoede en inkomensongelijkheid.

Toepassingen van belastingsanalyses zijn onder meer het evalueren van beleidsvoorstellen zoals tariefwijzigingen, scherpen van belastingschijven, verruiming of beperking van heffingskortingen, en het voorspellen van opbrengsten. Ze helpen bij het ontwerp van rechtvaardige en efficiënte belastingsystemen, en bij communicatie over gevolgen van beleid aan beleidsmakers, media en publiek.

Beperkingen van belastingsanalyses bestaan uit onzekerheden in aannames over gedrag en economische reacties, beperkingen van data, en modelafhankelijkheid. Resultaten moeten worden geïnterpreteerd als scenario's en niet als absolute voorspellingen; sensitiviteit- en robuustheidstesten zijn gebruikelijk om de betrouwbaarheid van conclusies aan te geven.

Zie ook: belastingbeleid, microsimulatie, distributieanalyse, inkomstenbelasting.