Afleidingsvrijheid

Afleidingsvrijheid is een doelbewuste toestand waarbij iemand zo min mogelijk afleidingen ondervindt tijdens het verrichten van een taak, met als doel aandacht en concentratie te behouden en de productiviteit te vergroten. Het begrip wordt in verschillende disciplines besproken, zoals arbeidspychologie, onderwijs en mensgericht ontwerp.

De term is een samenstelling van afleiding en vrijheid en verwijst naar de mogelijkheid om zelf te bepalen wanneer en hoe men zich op een taak kan richten. Het gaat niet alleen om persoonlijke gewoonten, maar ook om de omgeving en omstandigheden die afleiding kunnen verminderen of versterken.

In de praktijk wordt afleidingsvrijheid nagestreefd door zowel persoonlijke als organisatorische maatregelen: persoonlijke gewoonten zoals werken in blokken, uitzetten van notificaties, het plannen van taken; organisatorische maatregelen zoals stilte- en concentratiezones, beleid rondom devicegebruik, en ontwerp van digitale interfaces die afleiding beperken.

Onderzoek wijst op voordelen zoals langere concentratietijden, betere taakuitvoering en minder fouten; tegelijk is het zelden realistisch om volledige afleidingsvrijheid te bereiken. Sociale interactie, onverwachte taken en continue informatiestromen blijven bestaan, en een te streng beleid kan demotivatie of isolatie veroorzaken.

Gerelateerde concepten zijn onder meer diepe focus (deep work), mono-tasking en aandachtseconomie; in onderwijspraktijk spreken men vaak over afleidingsarme lessen en afleidingsvrij leren.