zoetmiddelen

Zoetmiddelen zijn stoffen die voedsel en dranken zoet maken. Ze worden gebruikt om smaken te versterken, om calorieën te verminderen of om de bloedsuikerrespons te beïnvloeden. In de voeding is vaak sprake van een onderscheid tussen suikers (natuurlijke zoetstoffen) en niet-sucrose, niet-calorische of caloriearme zoetstoffen.

- Suikers en natuurlijke zoetstoffen: monosacchariden zoals glucose en fructose, disachariden zoals sucrose, en honing. Deze leveren energie en kunnen voedingswaarde toevoegen, maar dragen bij aan gewichtstoename en tot hogere bloedglucosespiegels; ze kunnen ook cariës bevorderen.

- Zoetstoffen op basis van polyolen (sukker-alcoholen): sorbitol, xylitol, mannitol. Ze leveren minder calorieën en hebben vaak een minder sterk glycemisch effect. Bij overmatige inname kunnen ze laxerend werken; sommige polyolen hebben ook cariogeen-remmende eigenschappen (bijv. xylitol).

- Niet-calorische of kunstmatige zoetstoffen: aspartaam, saccharine, cyclamaat, acesulfaam K, sucralose, neotame. Ze zijn veel zoeter dan suiker en leveren weinig tot geen calorieën. In de EU dragen ze vaak een E-nummer; veiligheid is door toezichthouders zoals EFSA beoordeeld en er geldt een aanvaardbare dagelijkse inname (ADI).

- Natuurlijke plantaardige zoetstoffen: steviolglycosiden (stevia) en andere plantenextracten. Vaak caloriearm en met weinig invloed op de bloedsuiker.

Toepassing en gezondheid: Zoetmiddelen worden veel gebruikt in dranken, zuivel, gebak en dieetproducten. Ze kunnen helpen bij koolhydraatbeperking en cariëpreventie, maar bijwerkingen en GI-gevoelens kunnen bij hoge doseringen voorkomen. Personen met phenylketonurie moeten aspartaam vermijden.