zinsdeelniveau

Zinsdeelniveau is het niveau binnen de taalkunde dat zich richt op de structuur van zinnen en op de relaties tussen de zinsdelen die samen een zin vormen. Het gaat om hoe zinnen bestaan uit clauses en hoe hoofd- en bijzinnen, coordinatie en subordinerende relaties elkaar beïnvloeden. Dit niveau staat tegenover woordniveau en morfologie, dat zich bezighoudt met individuele woorden en afleiding.

Zinsdelen zijn de bouwstenen: onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepalingen. Het gezegde bevat het werkwoord en eventueel hulpwerkwoorden. Bij zinsdeelniveau wordt ook gekeken naar finite versus non-finite werkwoorden, de volgorde van zinsdelen en de positie van zinnen.

Toepassingen: in onderwijs, taalkundig onderzoek en computational linguistics wordt zinsdeelniveau gebruikt om zinnen te analyseren, te annoteren in corpora en te parseren. Het ondersteunt theorieën over clause structure en syntactische relaties.

Voorbeelden: eenvoudige zin "Het kind leest een boek" bestaat uit onderwerp "Het kind" en gezegde "leest een boek". Complexe zin: "Toen het regende, bleven de kinderen binnen" bevat een hoofdzin en een ondergeschikte bijzin.