zelfuitlijnende

Zelfuitlijnende systemen zijn systemen die zichzelf automatisch kunnen uitlijnen ten opzichte van een partner om afwijkingen in uitlijning te compenseren. In de techniek komen vooral twee toepassingen voor: zelfuitlijnende lagers en zelfuitlijnende koppelingen.

Zelfuitlijnende lagers, zoals zelfuitlijnende kogellagers, hebben een buitenring met een bolvormige of halfronde contactzone waardoor de binnenring ten opzichte van de buitenring kan kantelen. Hierdoor kan axiale of radiale afwijking door uitzetting, vervorming of montagefouten worden opgevangen. Dit vermindert de belasting op de as en op de lagers en verlaagt de kans op vroegtijdige slijtage. Toepassingen komen voor in pompen, ventilatoren, afvoersystemen en andere mechanische systemen waar onregelmatige uitlijning mogelijk is.

Zelfuitlijnende koppelingen maken gebruik van een flexibele tussenlaag of element dat hoek- en parallelle misalignments toestaat. Hiermee kunnen twee aangrenzende assen onder kleine hoeken of uitlijningsverschillen blijven draaien met minder koppelbelasting en trillingen. Voordelen zijn minder belasting van de aandrijving, stillere werking en langere levensduur van systemen. Nadelen zijn vaak een lager torsievermogen, meer onderhoud of vervanging van flexibele elementen en minder stijfheid dan bij rigide koppelingen.

Samengevat bieden zelfuitlijnende oplossingen gemak en robuustheid voor systemen die niet altijd perfect uitgelijnd zijn, met als kernvoordeel het verminderen van belastingen en slijtage door misalignment. Zie ook misalignment, lagers en koppelingen.