wielradius

Wielradius is de afstand van het middelpunt van een wiel tot de buitenrand van het wiel. In het dagelijks gebruik kan daarmee zowel de geometrische radius van het wiel inclusief banden worden bedoeld als de effectieve radius die geldt wanneer het wiel draait en de band onder belasting vervormt.

Een belangrijk onderscheid is tussen de statische (of geometrische) wielradius en de rolling radius. De statische radius is de afstand van het aspunt naar de buitenzijde van het grootste vlak wanneer het wiel stil staat. De rolling radius daarentegen is de radius die geldt wanneer het wiel contact maakt met de grond en de band onder belasting vervormt; deze lijn is doorgaans kleiner dan de statische radius en wordt veel gebruikt bij snelheid- en afstandsbepaling.

Berekening en maten. De radius is half de diameter: R = D/2. Voor een wiel met een velgdiameter D_rim en een band met hoogte h geeft de buitenmaat ongeveer D_out ≈ D_rim + 2h, zodat de radius R ≈ (D_rim + 2h)/2. Bij fietsen wordt de diameter van 622 mm (veelgebruikte velgmaat) vaak als uitgangspunt toegepast, maar de werkelijke buitenmaat varieert met het bandenprofiel en belasting. Voor auto- en motorwielen bepaalt de bandmaat apart de rolling radius, die bepalend is voor voertuigsnelheid en odometrie.

Toepassing. De wielradius is relevant voor de bepaling van voortgang en snelheidsmetingen in voertuigen, voor de bandenselectie en rem- en veersystemen, en voor de wielenconfiguratie in fietsen en gemotoriseerde voertuigen. Ook wordt de radius gebruikt bij berekeningen van versnelling, gearing en rijervaring, waar het contactpunt met de grond en de vervorming van de band een rol spelen.