waterstraalontkleuring

Waterstraalontkleuring is een oppervlaktebehandeling waarbij de kleurstoffen op of in het oppervlak van een materiaal worden verwijderd of verminderd door middel van een hogedrukwaterstraal. Bij deze methode kan uitsluitend water worden gebruikt (pure waterjet) of kan een abrasief medium, zoals glas- of garnetkorrels, worden toegevoegd (abrasieve waterstraal, AWJ) om de verwijdering te verbeteren. Het mechanisme berust op de kinetische energie van de straal, waardoor pigmentlagen loskomen, slijten of los laten.

Toepassingen komen vooral voor in de textielverwerking, waar het de kleur van een reeds geverfd of bedrukt weefsel kan terugbrengen of oppervlakteprints kan verwijderen. Ook in de papier-, hout- en kunststofindustrie wordt waterstraalontkleuring toegepast voor het verwijderen van oppervlakkige kleurlagen of coatings, bijvoorbeeld voor renovatie, herverwerking of voorbehandeling voorafgaand aan verdere verwerking zoals re-dyeing of schilderwerk. De keuze tussen pure waterjet en AWJ hangt af van het materiaal en de gewenste mate van kleurverwijdering.

Belangrijke procesparameters zijn onder meer de hogedruk, de straalhoek en stand-off afstand, de traverse-snelheid en de onderhoud van het nozzle-ontwerp. Bij AWJ speelt ook het abrasieve medium een rol. Nadelen zijn onder meer mogelijke schade aan zwakkere materialen, ruwe oppervlakken en verhoogd waterverbruik met afvoerresten die moeten worden behandeld. Veiligheid en milieuzorg vereisen passende afdekking, afdichting en waterrecycling. Waterstraalontkleuring sluit aan bij combinatietechnieken zoals chemische decoloratie of bleking voor diepere kleurreductie.