verschijningsruimte

Verschijningsruimte is een filosofische term die verwijst naar de ruimte waarbinnen verschijnselen aan ons verschijnen. Het benadrukt dat wat wij waarnemen altijd gebeurt binnen een structuur van waarneming en interpretatie, en dus niet eenvoudig als een objectieve ruimte buiten ons. In het Nederlands wordt het vaak vertaald vanuit het Duitse Erscheinungsraum.

In Kantiaanse zin is ruimte (en tijd) geen eigenschap van dingen op zich, maar vormen van onze zintuiglijke waarneming. De dingen zoals zij voor ons verschijnen — de verschijnselen — bevinden zich in wat men de verschijningsruimte noemt: een wereld waarin objecten met kenmerken als grootte en positie bestaan zoals ze aan ons verschijnen. De noumenale werkelijkheid (het ding op zich) ligt buiten deze ruimte en blijft daardoor onkenbaar vanuit de verschijningsruimte.

Breder gezien wordt het begrip ook in fenomenologie en aanverwante disciplines gebruikt om te beschrijven hoe perceptie, intentionaliteit en conceptuele structuren de ervaring van objecten vormen. Het dient als hulpmiddel bij discussies over de relatie tussen waarneming en werkelijkheid en over hoe de ruimte van verschijningen zich verhoudt tot de vermeende ruimtelijkheid van de buitenwereld.