vermogensbelasting

Vermogensbelasting is een belasting op iemands nettovermogen: de waarde van bezittingen minus eventuele schulden. In veel landen bestaat het als een zelfstandig belasting of als onderdeel van een bredere inkomsten- of vermogensbelasting. In Nederland is de vermogensbelasting vooral terug te vinden als een onderdeel van box 3 van de inkomstenbelasting, gericht op sparen en beleggen.

De grondslag van box 3 omvat doorgaans spaargeld, beleggingen, en overige vermogensbestanddelen. De eigen woning valt meestal onder box 1 van de inkomstenbelasting in plaats van box 3, terwijl bepaalde schulden de belastinggrondslag kunnen verlagen. Er geldt vaak een heffingvrij vermogen: een bedrag waarover geen belasting wordt geheven. Het systeem berekent vervolgens de belasting over een fictief rendement op het nettovermogen, waarna de verschuldigde belasting wordt bepaald tegen een tarief.

Berekening en méthodiek kunnen variëren over de jaren heen. Doorgaans wordt de waarde van het vermogen vastgesteld op een vast peilmoment, en wordt een niet-tijdelijk rendement toegepast op het nettovermogen. De uiteindelijke belasting in box 3 wordt toegevoegd aan de inkomstenbelasting over het jaar.

Administratie vindt doorgaans plaats via de aangifte inkomstenbelasting, waarbij persoonlijke bezittingen en schulden worden opgegeven en de Belastingdienst het vermogen waardeert. Valuaties en notionele rendementen kunnen afhankelijk zijn van regelgeving en herzieningen.

Historisch is vermogensbelasting in verschillende landen gewijzigd door economische en juridische ontwikkelingen. In Nederland leidde een Europese-arrest tot hervormingen van box 3, met voortdurende debatten over rechtvaardigheid, effect op sparen en investeringen, en de vraag wat een eerlijk draagvlak biedt voor de financiering van publieke taken.