vergulder

Vergulder is een vakman die bladgoud of ander verguldingsmateriaal aan oppervlakken aanbrengt om een gouden afwerking te creëren. De term wordt in Nederlandse context gebruikt en verwijst naar de professional die vergulingswerk uitvoert op voorwerpen zoals lijstwerk, meubels, gebouwornamenten en religieuze beeldkunst.

Etymologie: het woord komt van vergulden, met het suffix -der als achtervoegsel voor een beroep. Een vergulder is dus de persoon die vergulding toepast.

Technieken: er zijn twee hoofdmethoden. Watervergulding gebruikt een watergebaseerde lijm (size) en een onderlaag van bole of gesso, waarna bladgoud zichtbaar wordt gemaakt en gepolijst. Bij olievergulding wordt een olielijm gebruikt en het blad wordt aangebracht en aan het oppervlak bevestigd. Een historische maar tegenwoordig zelden gebruikte methode is vuurvergulding, waarbij goudpoeder of kwikmetalen wordt gebruikt; vanwege gif- en gezondheidsrisico's is deze methode grotendeels verlaten.

Historisch belang: vergulden speelde een belangrijke rol in Europese kunst en architectuur; in Nederland waren gilders actief in kerken, portret- en meubelkunst, lijstwerk en schilderkunst. In de moderne praktijk blijven gilders actief bij restauratie en conservatie en bij het vervaardigen van nieuw verguld werk.

In de hedendaagse context wordt de term vergulder nog gebruikt in vakliteratuur en restauratiepraktijk, waar speciale kennis van verflagen, ondergronden en onderhoud vereist is om een duurzame en eervolle vergulding te realiseren.