veranderingspatronen

Veranderingspatronen zijn regelmatige of herkenbare patronen die veranderingen in systemen over tijd weergeven. Ze ontstaan uit interacties tussen onderdelen van een systeem en helpen bij het beschrijven, verklaren en voorspellen van toekomstige veranderingen.

Ze worden in vele disciplines bestudeerd omdat veranderingen in systemen voorkomen in alle contexten: ecologie, sociologie, economie, klimaatwetenschap en stedelijke ontwikkeling.

Veelvoorkomende patronen zijn graduele veranderingen, cyclische patronen, seizoensgebonden patronen, langzame trends en plotselinge of abrupte veranderingen (punctuated equilibria). Veranderingen kunnen veroorzaakt worden door feedbackmechanismen, drempels en padafhankelijkheid.

Methoden om veranderingspatronen te identificeren en te modelleren omvatten tijdreeksanalyse, changepoint-detectie, spectrale analyse en regressie, daarnaast systeem- en agent-based modellering.

Toepassingen liggen in beleid, planning en risicobeheer: ze leveren inzichten over veerkracht, kwetsbaarheden en kansen. Voorbeelden zijn klimaattrends met variabiliteit over decennia en de adoptie van technologische innovaties die doorgaans een S-curve volgen.

Zie ook: trend, cyclus, regimeverschuiving, complex systeem, systeemdynamica.