vaatverwondingen

Vaatverwondingen zijn beschadigingen aan slagaders of aders die kunnen leiden tot ernstig bloedverlies, bedreigde limbische perfusie en complicaties zoals ischemie of huid- en weefselschade. Ze kunnen optreden bij trauma (penetrerend, blaat of blunt), bij fracturen en bij medisch ingrepen (iatrogene verwondingen). De ernst en urgentie hangen af van het type vat en de omvang van de schade.

Arteriële verwondingen zijn doorgaans ernstiger dan veneuze. Arteriële bloedingen zijn vaak pulsachtig en helder van kleur, met snelle bloeddrukdaling en mogelijk afname of afwezigheid van de distal pols. Hierdoor kan snel ischemie van een ledemaat ontstaan. Veneuze verwondingen veroorzaken meestal hevige maar meer continue bloedingen en uitgebreide zwelling of hematomen; ze brengen vaak minder direct levensgevaar met zich mee maar kunnen wel tot aanzienlijke bloedverlies leiden.

Diagnostiek omvat klinische beoordeling en beeldvorming. Duplex- of CT-angiografie kan delocatie en aard van de schade vaststellen en helpen bij het plannen van de behandeling. In acute situaties kan directe chirurgie noodzakelijk zijn; in sommige gevallen is endovasculaire therapie met stentgraft of embolisatie mogelijk.

Behandeling vereist vaak spoedverwijzing naar een gespecialiseerd centrum. Doel is snelle controle van bloedverlies en behoud van weefselfunctie. Open chirurgie kan direct herstel van de aangedane ader of slagader realiseren door eind-tot-eind verbinding of vervanging met een graft; bij veneuze verwondingen kan reconstructie of, indien nodig, ligatie worden toegepast. Complicaties zijn onder meer compartimentssyndroom, graftfalen, pseudo-aneurysma en arterioveneuze fistels. Prognose hangt af van tijdigheid van behandeling en de getroffen vaten.