uitwisselingsformaten

Uitwisselingsformaten zijn gestandaardiseerde manieren om gegevens over te dragen tussen systemen, organisaties of individuen. Ze beschrijven hoe data is gestructureerd, hoe velden en records gekoppeld zijn, welke tekensequenties worden gebruikt en welke regels gelden voor interpretatie. Doel is interoperabiliteit: verschillende partijen kunnen dezelfde data zonder verlies of misinterpretatie verwerken.

Veelvoorkomende uitwisselingsformaten zijn JSON, XML, CSV, YAML en RDF. JSON en XML bieden hiërarchische structuur en machineleesbaarheid; CSV is geschikt voor platte tabellen en eenvoudige import/export. YAML is mensleesbaar en vaak gebruikt in configuraties. RDF en ontologie-gebaseerde formaten ondersteunen semantische interoperabiliteit. Daarnaast bestaan binaire formats zoals Protocol Buffers en MessagePack voor efficiënte communicatie. De keuze hangt af van de eisen aan leesbaarheid, schema-ondersteuning en prestatie.

Belangrijke ontwerpkenmerken zijn onder meer interoperabiliteit, duidelijke semantiek en validatie. Validatie gebeurt vaak met schemas of ontologieën (bijv. JSON-schema, XML Schema, RDF-ontologieën). Encoding (meestal UTF-8), versietolerantie, en expliciete foutafhandelingsregels verbeteren betrouwbaarheid. Extensibiliteit moet rekening houden met toekomstige velden zonder bestaande systemen te breken.

Bij de selectie van een formaat spelen factoren als dataomvang, latency, lees- en schrijfsnelheid, menselijkheid van de data en beschikbare tooling een rol. Voor API's is JSON populair; voor documenten kan XML geschikt zijn; voor tabellen blijft CSV vaak de voorkeur houden. Veiligheid en governance, zoals toegang, versies en audit trails, zijn eveneens belangrijk.