uitwerpen

Uitwerpen is een Nederlands werkwoord met de kernbetekenis uit iets te gooien of te verwijderen uit een ruimte, groep of container. Het is opgebouwd uit de voorzetseluit uit en werpen (gooien). Het voltooid deelwoord is uitgeworpen en het werkwoord is onregelmatig: ik werp uit, jij werpt uit, hij werpt uit; verleden tijd wierp uit of wierpen uit.

De belangrijkste betekenissen komen in verschillende contexten voor. In het alledaagse taalgebruik kan uitwerpen verwijzen naar het weggooien of verwijderen van voorwerpen, bijvoorbeeld spullen uit een kast halen en weggooien. In de sport heeft uitwerpen vaak een specifieke betekenis: in baseball is het de handeling waarbij een speler de bal naar een honk gooit om een lopende tegenstander uit te schakelen; de uitkomst wordt aangeduid als een uitgeworpen runner of batter. In vissen betekent uitwerpen het in één beweging in het water werpen van de hengel met lijn en lokmiddel; bijvoorbeeld: de visser werpt de lijn uit. In nautische context kan uitwerpen slaan op het uitwerpen van lijnen of het in het water laten komen van een anker of andere uitrusting, bijvoorbeeld lijntjes uitwerpen of het anker uitwerpen.

Andere afgeleide toepassingen komen voor in informele of regionale taal, waarin uitwerpen kan verwijzen naar het verwijderen van iemand uit een groep of situatie, maar dit hangt samen met de bredere betekenis van weggooien of verwijderen. Het begrip is thus veelzijdig en afhankelijk van de context.