trajectkeuze

Trajectkeuze is een term uit het Nederlandse en Vlaamse onderwijs die verwijst naar het proces waarbij leerlingen een leerroute kiezen binnen het voortgezet onderwijs. De gekozen trajecten bepalen doorgaans welke vakken worden gevolgd, welke niveaus worden nagestreefd en welke diploma of uitstroomrichting mogelijk is. Trajectkeuze is bedoeld om aansluiting te vinden tussen de capaciteiten van de leerling en de toekomstige onderwijs- of arbeidsmogelijkheden.

In de meeste systemen vindt trajectkeuze plaats in de onderbouw en heeft het invloed op de toekomstige mogelijkheden: door de selectie kan de weg naar hoger onderwijs, beroepsonderwijs of directe arbeidsmarkt worden beïnvloed. De keuzes hangen samen met vakkenpakket, toetsing en de vereisten voor diplomering. Verkeerde of te vroeg gemaakte keuzes kunnen later extra studie of heroriëntatie vragen.

Het proces omvat voorlichting, gesprekken met decanen of begeleiders, informatiebijeenkomsten en soms testen of portfolio’s van interesses. Ouders en leerlingen reflecteren op talenten, ambitie en kansen, met het oog op een passende en haalbare keuze. Scholen geven vaak informatie over de verschillende trajecten, de eisen en de mogelijkheden om door te stromen naar andere routes.

Hoewel trajectkeuze leerlingen meer maatwerk biedt, kan vroeg kiezen leiden tot beperkte doorstroommogelijkheden of sociale ongelijkheid. Veel systemen proberen dit tegen te gaan met onafhankelijke begeleiding, duidelijke regels over overstap tussen trajecten en periodieke herbeoordeling gedurende het schooljaar.

Zie ook: voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs, studie- en loopbaanbegeleiding.