toestandsbetekenissen

Toestandsbetekenissen vormen een begrip binnen de taalkunde dat verwijst naar betekenissen van predicaten die een toestand beschrijven in plaats van een gebeurtenis of actie. Een predicaat met een toestandsbetekenis beschrijft een toestand die gedurende een tijdsduur kan bestaan, in plaats van een gebeurtenis die zich voltrekt. Voorbeelden zijn bezit (ze heeft een auto), statische eigenschappen (de muur is wit), en mentale of volitionele toestanden (zij weet het antwoord). In zinnen met koppelwerkwoorden zoals zijn is de betekenis vaak statief: de predicatieve waarde beschrijft een toestand van het onderwerp of een relatie tussen entiteiten.

Toestandsbetekenissen contrasteren met aktie- of gebeurtenisbetekenissen, die een gebeurtenis of activiteit beschrijven en vaak telbaar of veranderbaar zijn. In veel talen kunnen toestandsbetekenissen ook in predicatieve positie voorkomen en zijn ze doorgaans minder compatibel met progressieve aspectual constructions, al kan dit per taal variëren. Sommige lexemen leveren zowel toestands- als gebeurtenisbetekenissen op, afhankelijk van context, aspect en syntactische structuur.

In het Nederlands semantics wordt de term gebruikt om een groep statische betekenissen te beschrijven, onderscheiden van dynamische betekenissen. Dit begrip helpt bij de analyse van aspect, teliciteit en tijdsverloop in zinnen. Zie ook stativity, teliciteit, aspect.