tijdrelatie

tijdrelatie is een term die verwijst naar de relatie in tijd tussen twee gebeurtenissen of tijdsintervallen. Het beschrijft hoe deze gebeurtenissen zich tot elkaar verhouden wat betreft timing, volgorde en duur. Tijdrelaties kunnen eenvoudig zijn (één gebeurtenis vóór een andere) of complex (overlapping, gelijktijdig plaatsvinden, of met tussenpozen daartussen).

In linguïstiek en filosofie wordt tijdrelatie gebruikt om de temporele structuur van zinnen en gebeurtenissen te analyseren. Tijdsrelaties worden uitgedrukt met termen als vóór, na en gelijktijdig, en spelen een belangrijke rol bij de interpretatie van verhaallijnen en narratieve tijd.

In de informatica en logica bestaan formele systemen om tijdrelaties te modelleren. Temporal logic en concepten zoals Allen’s intervalalgebra beschrijven basale relaties tussen tijdsintervallen, bijvoorbeeld vroeger dan (before), later dan (after), ontmoet (meets), overlapt (overlaps), duurt (during), en gelijk aan (equals). Deze relaties dienen onder meer voor planning, verwerking van temporele data en semantische interpretatie van teksten.

In de natuurkunde krijgt tijd een relatieve betekenis door relativiteit: de tijdsvolgorde van gebeurtenissen kan afhangen van het waarnemingskader. Desondanks blijft het concept van tijdrelaties fundamenteel bij het analyseren van oorzakelijkheid en het reconstrueren van gebeurtenissen.

Zie ook: temporale logica, tijd, volgorde, duur, oorzakelijkheid, intervalalgebra.