tegenstrevend

Tegenstrevend is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat gebruikt wordt om een houding, beleid of beweging te beschrijven die expliciet tegen iets ingaat of daartegen gericht is. De term is opgebouwd uit tegen- en streven, en duidt daarmee op een streven tegen een bepaalde richting, norm of doel. Letterlijk kan men spreken van een streven tegen iets.

In gebruik komt tegenstrevend vooral voor in politieke, sociologische en literaire analyses. Het wordt toegepast op standpunten, voorstellen of sociale bewegingen die er expliciet op gericht zijn een dominante richting te ondermijnen of te veranderen. Men spreekt bijvoorbeeld van een tegenstrevende visie of tegenstrevende maatregelen. Het woord kan verwijzen naar een collectieve beweging of naar een individuele houding die weerstand biedt tegen vernieuwing, beleid of maatschappelijke trends.

Verschillen met verwante termen hangen samen met nuance en toon. Tegenstrevend benadrukt de actieve poging om iets tegen te houden of af te wenden, terwijl woorden als tegenstrijdig meer verwijzen naar conflicterende kenmerken of logische inconsistentie. Het kan daarnaast een neutrale of een doorgaans kritische bijklank hebben, afhankelijk van context en bedoeling. Het is een relatief formeel woord en komt vaker voor in analyses dan in alledaagse spreektaal.

Zie ook woorden als tegenstrijdig, tegenstand en contraproductief. Een gangbare vorm is tegenstrevend als bijvoeglijk naamwoord, bijvoorbeeld in “een tegenstrevende strategie.” Een zeldzamere nominale vorm is tegenstrevendheid, maar die wordt veel minder frequent aangetroffen.