stralingsdaling

Stralingsdaling is de afname van de intensiteit van straling die optreedt naarmate de afstand tussen de bron en de meetpunt toeneemt, of wanneer straling door materie wordt geabsorbeerd of verstrooid. Het begrip is fundamenteel in stralingsbescherming, radiologie en nucleaire geneeskunde. Stralingsdaling kan door afstand (inversquarewet) of door interactie met materialen (attenuatie) plaatsvinden, en wordt vaak gekwantificeerd met berekeningen en meetinstrumenten.

Afstand en materie spelen beide een rol. Voor een puntbron geldt dat de intensiteit afneemt volgens de inversquarewet, I ∝ 1/r^2. Door materie volgt de daling een exponentiële relatie I = I0 e^(-μx), waarbij μ de lineaire attenuatiecoëfficiënt is en x de doordringende dikte van het materiaal. De massa-attenuatiecoëfficiënt μ/ρ en de samenstelling en dichtheid van het materiaal bepalen hoe snel straling wordt weggenomen. De halveringdikte (HVL) geeft aan hoeveel dikte nodig is om de intensiteit te halveren.

Toepassingen van stralingsdaling zijn onder meer het ontwerpen van shielding en het berekenen van benodigde wanddikte om de dosis voor medewerkers en publiek onder wettelijke grenzen te houden. In medische beeldvorming en nucleaire geneeskunde wordt rekening gehouden met stralingsdaling om dosis te minimaliseren terwijl beeldkwaliteit gehandhaafd blijft. Schildingsmaterialen en -diktes worden op basis van attenuatieberekeningen gekozen.

Metingen van stralingsdaling vindt plaats met dosimeters en detectors zoals ionisatiekamers en scintillatiedetectoren, die dosis- en intensiteitsafname meten voor dosimetrie en kwaliteitscontrole.

Zie ook: stralingsbescherming, attenuatie, halveringdikte, invers-square wet.