sportspecificiteit

Sportspecificiteit, of specificity van training, beschrijft het principe dat de lichamelijke aanpassingen door training vooral plaatsvinden voor taken die nauw aansluiten bij de sport. Zo leren spiergroepen, coördinatiepatronen en energievoorziening zich aan onder de specifieke belasting die de sport vraagt.

Het SAID-principe (Specific Adaptation to Imposed Demands) is de onderliggende uitleg: de aard van de training bepaalt welke systemen en vaardigheden zich aanpassen. Daarom zijn factoren zoals welke spieren worden gebruikt, bewegingpatronen, tempo en intensiteit, type herhalingen, duur en omgeving cruciaal in het ontwerp van trainingsprikkels. Ook de context waarin de beweging plaatsvindt, zoals ondergrond en wedstrijddruk, speelt een rol.

Voorbeelden illustreren de toepassing. Een duursporter zal vooral trainen aan aerobe capaciteit en duurvermogen met langere, matig intensieve sessies en intervalworkouts die het oxygenatieniveau nabootsen. Een sprinter vraagt om hoge snelheidskracht en korte maximale inspanningen, vaak ondersteund door kracht- en plyometrie-oefeningen. Een teamspeler combineert technische vaardigheid, tactiek en trainingen die zowel snelheid als uithoudingsvermogen simuleren.

Beperkingen en aanvullende concepten. Algemene trainingsprincipes leveren wel algemene verbeteringen, maar voor maximale sportprestatie is sportspecifieke training doorgaans noodzakelijk. Cross-training kan nuttig zijn voor herstel en variatie, maar vervangt niet de benodigde sportgerelateerde vaardigheids- en situatieprikkels.

Praktische implicaties. Bij het ontwerpen van een trainingsprogramma moet men bewegingen en energievormen zo veel mogelijk nabootsen, rekening houden met wedstrijddagen en periodisering toepassen. Regelmatige sportspecifieke evaluaties helpen bij het bijsturen van intensiteit, volume en oefeningen.

---