signaalmolekulide

Signaalmolekulide zijn moleculen die communicatie tussen cellen mogelijk maken en zo de fysiologie van organismen coördineren. Ze worden geproduceerd als reactie op prikkels en binden aan specifieke receptoren op doelcellen, waardoor signaaltransductie en aanpassing van celgedrag plaatsvinden. Hiermee kunnen processen zoals groei, stofwisseling, immuniteit en ontwikkeling gecoördineerd worden.

Signaalmolekulide onderscheiden zich naar chemische aard en functie. Hydrofiele signaalmolekulide, zoals neurotransmitters en peptidehormonen, binden aan membraanreceptoren en sturen signalen door via secundaire boodschappers zoals cAMP, IP3 en Ca2+. Lipofiele signaalmolekulide, zoals steroïde hormonen, kunnen het membraan passeren en receptoren in het cytoplasma of de celkern activeren. Gasvormige signaalmolekulide, zoals stikstofoxide (NO), diffunderen direct tussen cellen. Signaalmolekulide kunnen autocrien, paracrien of endocrien functioneren. In planten en microben komen aanvullende systemen voor, zoals fytohormonen en quorum-sensing moleculen.

De werking van signaalmolekulide is vaak snel en tijdelijk; afbraak, omzetting of terugopname fungeert als beëindigingsmechanisme. Fouten in signaaltransductie kunnen bijdragen aan ziekten zoals kanker, ontstekings- en metabole stoornissen, en leveren populaire doelwitten voor therapieën. Bestudering van signaalmolekulide draagt bij aan ons begrip van ontwikkeling, immuniteit en homeostase en ondersteunt klinische en biotechnologische toepassingen.