sekrecji

Sekrecja to proces wytwarzania i uwalniania substancji przez komórki lub gruczoły do różnych środowisk: do przewodów i światła narządów, do krwi lub bezpośrednio na powierzchnię ciała. Substancje sekrecyjne obejmują enzymy, ślinę, hormony, neurotransmitery i inne związki biologicznie czynne.

Wyróżnia się sekrecję egzokrynną (na zewnątrz do przewodów lub na powierzchnię ciała) i endokrynną (do krwi). W kontekście mechanizmów wyróżnia się sekrecję merokrynową, apokrynową i holokrynową. Merokrynowa polega na wydzielaniu przez egzocytozę pęcherzyków i nie narusza błony komórkowej; apokrynowa obejmuje odrywanie fragmentu błony wraz z wydzieliną; holokrynowa polega na całkowitym zniszczeniu komórki wydzielającej.

Mechanizm molekularny sekrecji opiera się na szlaku sekrecyjnym: szorstki retikulum endoplazmatyczne syntetyzuje białka, trafiają one do Golga, gdzie są pakowane w pęcherzyki. Wydzielina jest uwalniana głównie przez fuzję pęcherzyków z błoną za pomocą sygnałów wapniowych (sekrecja zależna od Ca2+) i białek SNARE.

Przykłady funkcji i substancji: enzymy trzustkowe i ślina do przewodu pokarmowego, śluz i inne glikoproteiny w jelitach, pot i łzy na powierzchniach skóry i oczu, hormony wydzielane do krwi (np. insulina, adrenalina), neurotransmitery w synapsach nerwowych.

Znaczenie kliniczne: zaburzenia sekrecji prowadzą do chorób, np. mukowiscydoza ogranicza sekrecję egzokrynną w drogach oddechowych i trawiennych; niedobór enzymów trzustkowych powoduje maldigestion; zaburzenia endokrynne prowadzą do zaburzeń metabolicznych.