schorsafgeleide

Schorsafgeleide is een benaming uit de farmacognosie en chemie voor chemische verbindingen die afkomstig zijn uit de schors van planten, of verbindingen die via chemische modificaties uit deze schors zijn afgeleid. In de literatuur verwijst het zowel naar directe isolaten uit schors als naar derivaten die chemisch zijn afgeleid op basis van schorscomponenten.

Herkomst en definities: De schors van bomen en struiken bevat uiteenlopende metabolieten zoals terpenen, fenolen en alkaloïden. Voorbeelden van schorsafgeleiden zijn onder meer betuline en betulinezuur uit berkenbast, salicylzuur en verwante salicylaten uit wilgenbast, en paclitaxel (Taxol) uit de bast van Taxus-soorten. Deze verbindingen dienen zowel als natuurlijke producten als als leidende structuren voor medische toepassingen.

Toepassing en onderzoek: Schorsafgeleiden worden bestudeerd in farmacologie en geneesmiddelenontwikkeling vanwege mogelijke eigenschappen zoals ontstekingsremming, pijnstilling, anticancer activiteit of antivirale werking. Ze vormen ook uitgangspunten voor semi-synthetische afgeleiden die in klinische toepassingen komen. Analytische technieken zoals extractie, chromatografie en spectroscopie worden gebruikt om ze te isoleren en te identificeren.

Duurzaamheid en productie: Het onttrekken van schors kan bomen beschadigen; daarom worden duurzame oogstmethoden, schorscultuur of synthetische/biotechnologische productie onderzocht om milieu-impact te beperken.