schermlezer

Een schermlezer is software die op het scherm aanwezige tekst en gebruikersinterface-elementen omzet in spraak of brailleuitvoer, zodat gebruikers met een visuele beperking computer of mobiele apparaten kunnen gebruiken. De schermlezer maakt doorgaans gebruik van de toegankelijkheids-API's van het besturingssysteem en laat input vooral via het toetsenbord toe in plaats van muisbediening.

Belangrijke functies zijn onder meer synthetische spraak, braille-output via refreshable braille-displays, en uitgebreide navigatiemogelijkheden door applicaties en webpagina's. Gebruikers kunnen tekst lezen, koppen en formulieren vinden, links volgen en invoervelden bewerken, met aanpassingen voor taal, leestempo en punctuatie.

Voorbeelden van schermlezers zijn JAWS (Windows, commercieel), NVDA (Windows, open-source), VoiceOver (macOS en iOS) en TalkBack (Android). Deze programma's richten zich op verschillende besturingssystemen en integreren zich met respectievelijk de native toegankelijkheids-API's.

Ontwikkeling en standaarden: schermlezers volgen webtoegankelijkheidsrichtlijnen zoals WCAG en gebruiken ARIA-rollen en markup om semantiek te verschaffen. Ze integreren met OS-API's zoals MSAA en UI Automation op Windows, de macOS- en iOS-accessibility-API's en Android's accessibility framework.

Impact en beperkingen: schermlezers vergroten digitale inclusie maar brengen uitdagingen met zich mee, zoals kosten (vaak betaalde software), leercurve en variërende ondersteuning per applicatie. Toekomstige ontwikkelingen richten zich op meer braille-ondersteuning, betere TTS-synthese en cloud-gebaseerde oplossingen.