scheefbeelden

Scheefbeelden is een term uit de beeldende kunst en fotografie die verwijst naar beelden waarvan de geometrie afwijkt van een standaard, rechtlijnige voorstelling van de werkelijkheid. Het kan gaan om optische vervorming die ontstaat door de gebruikte camera- of lensesysteem, maar ook om opzettelijk georganiseerde vervorming als artistiek middel.

Oorsprong en betekenis

Het concept omvat zowel onbedoelde als bewuste vervorming. In de fotografie en film kan passerende of kantelende camera-perspectief leiden tot scheve lijnen en onjuiste verhoudingen. Kunstenaars hebben door eeuwen heen met anamorfose gewerkt, waarbij een beeld zodanig vervormd is dat het alleen vanuit een bepaalde kijkpositie correct wordt waargenomen, bijvoorbeeld in schilderijen uit de Renaissance. Een bekend voorbeeld is de anamorfische schedel die in Holbeins The Ambassadors functioneel zichtbaar wordt vanaf een specifieke hoek.

Typen en technieken

Scheefbeelden ontstaan door optische factoren zoals lensvervorming (barrel- en pincushion distortie), perspectiefvervorming bij kantelende of scheve camera’s, en digitale vervorming in beeldbewerking. Subcategorieën zijn onder meer anamorfose, tilt-shift-technieken om een miniatuureffect te simuleren, en geforceerd perspectief in film en fotografie. In de moderne beeldvorming kan post-productie extra vervorming toevoegen.

Effect en gebruik

Scheefbeelden kunnen een gevoel van onwerkelijkheid, dynamiek of humor oproepen en dienen soms kritiek of surrealistische intentie. Ze beïnvloeden hoe kijkers diepte, schaal en ruimte interpreteren en kunnen vragen oproepen over realiteit en beeldmanipulatie.

Zie ook

Anamorphose, lensvervorming, perspectief, tilt-shift.