schedelpunten

Schedelpunten, in het Nederlands soms ook fontanellen genoemd, zijn de zachte, membrandelen openingen tussen de botten van de schedel bij pasgeborenen en jonge kinderen. Ze bestaan uit vezelig bindweefsel en kraakbeen die nog geen volle botverbinding hebben gevormd. Door deze openingen kunnen de schedelbotten enigszins ten opzichte van elkaar bewegen en kan de groei van de hersenen gedurende het eerste levensjaar plaatsvinden.

Er zijn vier hoofdfontanellen: de grote (anterior) fontanel aan de voorzijde, de kleine (posterior) fontanel aan de achterzijde, en twee laterale fontanellen die zich aan de zijkanten bevinden, de sphenoïdale en de mastoïdale fontanellen. De grote fontanel ligt op de kruising van de schedelranden en heeft een ruitvormige opening; de kleine ligt tussen de achterhoofds- en slaapbeenwonden. De laterale fontanellen bevinden zich ter hoogte van de slaapbeenregio.

Ontwikkeling en sluiting: fontanellen verschijnen in de laat-embryonale fase en blijven open gedurende de eerste jaren van het leven. De grote fontanel sluit doorgaans tussen ongeveer 12 en 18 maanden, maar kan soms tot 24 maanden open blijven. De kleine fontanel sluit meestal al binnen enkele weken tot maanden na de geboorte. De laterale fontanellen sluiten meestal tussen 6 en 18 maanden.

Functie en klinisch belang: fontanellen maken foetale en kinderlijk hersengroei en schedelvorming mogelijk en laten bij de geboorte een voldoende doorgankelijk hoofd door het geboortekanaal. Bij controles worden fontanellen onderzocht op spanning, grootte en vlakheid. Een bolle fontanel kan wijzen op verhoogde druk in de schedel of infectie, terwijl een ingezakte fontanel kan wijzen op uitdroging. Vertraagde of versnelde sluiting kan wijzen op onderliggende aandoeningen zoals craniosynostose, hydrocefalie of metabole stoornissen.