schaaltekeningen

Schaaltekeningen zijn tekeningen die een object, ruimte of onderdeel op een vaste verhoudingsschaal weergeven. Door het object in verhouding kleiner of groter af te beelden, kunnen afmetingen en verhoudingen overgebracht worden zonder het werkelijke formaat te tonen. Ze vormen een belangrijk communicatiemiddel in onder andere bouwkunde, architectuur, werktuigbouw en productontwerp.

Een schaal geeft aan hoeveel het teken in werkelijkheid proportioneel verkleind of vergroot is. Voorbeelden van veelgebruikte schalen zijn 1:50, 1:100 en 1:200 voor gebouwen; grotere details kunnen op 1:5 of 1:2 worden getekend, terwijl site- of plangebonden op 1:1000 of 1:500 voorkomen. Een teken van 1 cm op de tekening betekent in dit voorbeeld 50 cm (bij 1:50). De schaal, samen met titel, datum en projectinformatie, wordt in een titelblok vermeld.

Typen schaaltekeningen omvatten onder meer plattegronden, gevelaanzichten, dwars- en lengtereesnedes, en detailtekeningen. Ook technische tekeningen voor constructie en montage kunnen op schaal worden gepresenteerd. Tegenwoordig worden schaaltekeningen veelal digitaal vervaardigd met CAD- of BIM-software en vervolgens in drukwerk of als digitale bestanden geleverd.

Belangrijke kenmerken zijn duidelijkheid, nauwkeurigheid en eenduidige annotaties. Dimensies, lijnsoorten en symbolen volgen vaak gestandaardiseerde conventions, zodat verschillende partijen de tekeningen zonder misverstanden kunnen lezen. Schaaltekeningen blijven een fundamenteel instrument voor ontwerp, detailering en uitvoering in een breed veld van beroepen.