richtinggebonden

Richtinggebonden is een Nederlands begrip dat aangeeft dat een eigenschap, proces of waarneming afhankelijk is van de richting waarin men het bekijkt of meet. Met andere woorden: de waarde verandert wanneer de oriëntering ten opzichte van een referentie richting wijzigt. Het tegenovergestelde is richtingonafhankelijk.

Richtinggebonden eigenschappen komen veel voor in natuur- en ingenieurswetenschappen. In de materiaalkunde wordt gesproken van anisotropie: kristalstructuur veroorzaakt dat mechanische sterkte, elektrische geleidbaarheid of magnetische eigenschappen verschillend zijn langs verschillende kristalassen. In de optica leidt anisotropie tot breking en optische activiteit die variëren met richting, bijvoorbeeld bij gelaagde of kristallijne materialen zoals calciet. In de aerodynamica en golffysica kunnen geluid- of drukvelden afhankelijk zijn van de hoek van incidentie en de richting van de stroming.

In hulpmiddelen en sensoren kunnen richtingsgevoelige prestaties optreden: antennes met richtingsgevoeligheid, accelerometers die verschillend reageren bij rotatie, of camerasystemen met richtingafhankelijke gevoeligheid.

In taal- en datawetenschappen kan men spreken van richtinggebonden interpretaties wanneer de volgorde van gegevens of de oriëntatie van een model van invloed is op de uitkomsten.

Verwant is het begrip anisotropie en de term richtinggebonden wordt vaak gebruikt als een bredere, minder technische aanduiding voor wat in de vaktaal vaak 'richtingafhankelijk' of 'anisotroop' genoemd wordt.