resultaatsachtige

Resultaatsachtige is een term uit de linguïstiek die wordt gebruikt om een bepaalde groep uitdrukkingen te beschrijven die een resulterende toestand aangeven die voortkomt uit een eerdere handeling of gebeurtenis. De vorm is afgeleid van het zelfstandig naamwoord resultaat en het bijvoeglijke achtervoegsel -achtig, waardoor letterlijk “resultaat-achtig” ontstaat. In analyse wordt het vaak gebruikt om predicatieve of attributieve adjectivale uitdrukkingen te duiden die het eindtoestand aanduiden die door een actie is veroorzaakt.

In functioneel opzicht verwijst resultaatsachtig naar constructies die een verandering van toestand markeren als gevolg van een handeling of causatie. Kenmerkend is dat de uiteindelijke toestand wordt uitgedrukt door bijwoordenachtige adjectieven of deeldeelwoorden die een eindstaat aanduiden, zoals kapot, leeg, dicht of klaar, meestal in predicatieve positie met een koppelwerkwoord als zijn. Voorbeelden zijn zinnen als Het glas is kapot en De deur is dicht. Deze voorbeelden illustreren hoe een handeling een eindtoestand oplevert die in de zin zichtbaar blijft.

Hoewel het begrip voornamelijk binnen theoretische discusies van event structure en aspect wordt besproken, is het geen gemeengoed onderdeel van standaardspraakkunde. Desalniettemin biedt de term een manier om te praten over de relatie tussen handeling, verandering van toestand en de uiteindelijke situatie die zo’n handeling laat bestaan.

Internationaal gezien bestaan vergelijkbare concepten als resultatieve of resultantistische constructies in talen als Engels en Duits, waardoor resultaatsachtig aansluit bij een bredere typologische discussie over hoe talen verandering van toestand uitdrukken.