rechtenvrije

Rechtenvrije, in het Nederlands vaak gebruikt als rechtens vrij of royalty-free, beschrijft content waarvan de rechten voor gebruik zijn geregeld op een zodanige manier dat er geen voortdurende licentiekosten per exemplaar of per gebruik hoeven te worden betaald. De term wordt veel toegepast op media zoals beelden, muziek, video’s en fonts. Het is een brede aanduiding die zowel materiaal uit het publieke domein als licentiehoudende content omvat, maar het sluit niet automatisch uit dat kosten of voorwaarden gelden.

Er zijn verschillende modellen die onder rechtenvrij kunnen vallen. Een veelvoorkomend variant is royalty-free licensing, waarbij men een eenmalige betaling of soms zelfs geen betaling doet en daarna bredere hergebruik is toegestaan volgens een licentie. Zulke licenties bepalen doorgaans wat wel en niet is toegestaan: het doel van gebruik (commercieel of niet-commercieel), het distributiekanaal, bewerking van het materiaal, en al dan niet vereiste attributie. Sommige rechtenvrije materialen hebben aanvullende beperkingen, bijvoorbeeld geen afgeleide werken creëren, of het al dan niet mogen opsplitselen en doorverkopen.

Het begrip is vooral gebruikelijk in de context van stockmedia en online marktplaatsen, en het verschilt per aanbieder welke exacte rechten worden geboden. Het blijft belangrijk de licentievoorwaarden zorgvuldig te lezen, omdat rechtenvrij niet automatisch betekent vrij van kosten of overal vrij te gebruiken. Ook bij materiaal uit het publieke domein kunnen foutieve claims voorkomen; controleer daarom de herkomst en geldigheid van de rechten.