prijszettingsruimte

Prijszettingsruimte is de mate waarin een onderneming de prijs van haar producten of diensten kan bepalen of beïnvloeden zonder al te veel klantenverlies. In economische termen geeft zij aan hoe groot de marktmacht van een firm is: hoe groter de prijszettingsruimte, hoe groter de ruimte om prijzen boven marginale kosten te zetten. De omvang ervan wordt bepaald door verschillende factoren, zoals de elasticiteit van de vraag, het aantal concurrenten, productdifferentiatie, merkloyaliteit, toetredingsdrempels, schaalvoordelen en regulering of overige institutionele beperkingen.

De prijszettingsruimte wordt groter naarmate de vraag minder elastisch is (minder gevoelig voor prijsveranderingen), en wanneer er minder substituten zijn of wanneer klanten lange termijn bindingen hebben. Een oligopolie of een marktvorm met sterke differentiatie vergroot doorgaans de ruimte, net als hoge toetredingsdrempels en aanzienlijke merkwaarde. Regulering kan deze ruimte juist beperken, bijvoorbeeld door prijsregulering in nutsvoorzieningen of contractueel vastgelegde tarieven.

Meetmethoden omvatten onder meer de Lerner-index ((P−MC)/P), die aangeeft hoeveel prijs de onderneming boven de marginale kosten kan zetten, en andere indicatoren zoals prijs-marge en marktaandelen. Het begrijpen van prijszettingsruimte is relevant voor concurrentiebewaking en regulering, omdat een hoge ruimte kan wijzen op verstoorde concurrentie, terwijl een beperkte ruimte wijst op grotere prijsconcurrentiedruk en consumentenbescherming.

Samengevat verwijst prijszettingsruimte naar de mogelijkheid voor een onderneming om prijzen te kiezen boven wat bij de kosten past, en dit hangt samen met marktmacht, vraagelasticiteit, concurrentie en regelgeving.