plechtigheid

Plechtigheid is een formele, plechtige ceremonie of gebeurtenis met een vastgesteld protocol en symbolische handelingen. De term wordt gebruikt voor officiële, religieuze of maatschappelijke bijeenkomsten waarin een belangrijke stap of overgang wordt gemarkeerd, zoals een huldiging, een ceremonieel handeling of een inhuldiging. Het woord benadrukt het ceremonieel karakter en de plechtigheid van de handelingen.

De term is afgeleid van plechtig, ‘solemn’, en -igheid maakt er een abstracte of verzamelnaam van. In Nederland en Vlaanderen wordt plechtigheid gebruikt voor zowel staatsaangelegenheden als rituelen in kerken en instellingen. Het kan een al dan niet religieus karakter hebben, maar kent altijd een formele toon en een vooraf bepaald verloop.

Traditionele elementen van een plechtigheid zijn onder meer een opening met formele begroeting, toespraken, een eed of belofte, handelingen zoals het ondertekenen van documenten of uitreiken van onderscheidingen, een moment van stilte of reflectie, en een slotwoord of afsluiting. Kleding en ceremonieel versiersel — zoals een erehaag, vlaggen of een defilé — kunnen de plechtigheid extra gewicht geven.

Voorbeelden omvatten burgelijke plechtigheden zoals het afleggen van een eed bij benoemingen of benoemingsceremonies, huldigingen, diploma-uitreikingen, en herdenkingsbijeenkomsten; religieuze plechtigheden vinden plaats in kerken of tempels en volgen vaak liturgische voorschriften. Hoewel plechtigheid nauwer verwant is aan formeel, plechtig optreden, is het in de praktijk soms een meer algemene aanduiding voor elke formele en betekenisvolle gebeurtenis.