patentrechten

Patentrechten zijn rechtsregels die aan een uitvinder of uitvinderscollectief exclusieve rechten geven voor het maken, gebruiken, verkopen of anderszins exploiteren van een uitvinding. Een octrooi wordt doorgaans verleend door een octrooibureau en berust op openbaarmaking van de technische details van de uitvinding, zodat anderen de uitvinding na afloop van de bescherming kunnen begrijpen en evalueren.

Om in aanmerking te komen voor een octrooi gelden meestal drie hoofdcriteria: nieuwheid (de uitvinding moet nieuw zijn ten opzichte van wat reeds bekend was), inventieve stap (de uitvinding mag voor een vakman niet voor de hand liggend zijn) en industriële toepasbaarheid (de uitvinding moet op industriële schaal uitvoerbaar zijn). Daarnaast moet de beschrijving voldoende duidelijk en volledig zijn, zodat anderen de uitvinding kunnen uitvoeren.

De procedure omvat doorgaans het indienen van een octrooiaanvraag, een beoordelings- of onderzoeksfase en mogelijk een bezwaar- of oppositieprocedure. Een octrooi verleent gedurende een beperkte periode exclusieve rechten, meestal 20 jaar vanaf de indiensttreding, mits onderhoudsvergoedingen worden betaald. Inbreuk op een octrooi kan civiele rechtsmaatregelen en schadevergoedingen tot gevolg hebben, en er bestaan uitzonderingen zoals proefnemen of licenties onder druk van publieke belangen (compulsory licensing) in bepaalde omstandigheden.

Internationaal bestaan er systemen om bescherming over verschillende landen heen te verkrijgen, zoals het PCT-systeem en regionale rechtskaders (bijv. Europees octrooien). Patentrechten verschillen per jurisdictie in details, maar hebben als doel innovatie te stimuleren door tijdelijke exclusiviteit te bieden voor de uitvinding. Ze onderscheiden zich van auteursrechten en merkenrechten door hun focus op technologische uitvindingen en exploitatierechten.