overmeesteren

Overmeesteren is een Nederlands transitief werkwoord met de kernbetekenis het volledig onder controle krijgen of beheersen van iets, of het overweldigen van iemand of iets. Het kan slaan op het aanbrengen van volledige beheersing over een vaardigheid, een emotie of een tegenstander, vaak met een nadruk op een beslissende of krachtige overwinning.

Etymologisch ontstaat het woord uit over- (toegang of overstijging) en meester (meester), met de uitgang -eren die een actief werkwoord vormen. Het draagt een iets formeler of plechtiger nuancering dan neutrale termen als beheersen of onder controle krijgen. In die zin is overmeesteren verwant aan, maar vaak sterker en emphatischer.

Gebruik en werking: als werkwoord is het transitief en gaat het meestal vergezeld van een direct object, bijvoorbeeld angst, tegenstand, of een taak: “Hij wist zijn angst te overmeesteren.” of “De soldaten overmeesterden de opstand.” Het woord verschijnt vooral in literaire, religieuze of historische contexten, maar kan ook in formele rapporten voorkomen. In alledaagse spreektaal blijft vaker gekozen voor be-heersen of onder controle krijgen.

Registratie en toon: overmeesteren heeft een wat archaïsche of elevated uitstraling en komt minder vanzelfsprekend voor in informele conversatie. Het geeft een indruk van een duidelijke, krachtige overwinning of beheersing, eerder dan geleidelijke progressie.

Zie ook: beheersen, overwinnen, onder controle krijgen.