oplosmiddelmoleculen

Op Losmiddelmoleculen zijn de moleculen waaruit een oplosmiddel bestaat in een oplossing. Zij vormen het medium waarin opgeloste stoffen kunnen oplossen en beïnvloeden samen met de opgeloste stof de eigenschappen van de oplossing. De interacties tussen oplosmiddelmoleculen en opgeloste deeltjes, zoals waterstofbruggen, dipool-dipoolkrachten en van der Waals-krachten, bepalen onder meer oplosbaarheid, reactiviteit en stabiliteit van opgeloste stoffen.

Oplosmiddelen kunnen polair of apolair zijn en worden vaak onderverdeeld in protische en aprotische oplosmiddelen. Protische oplosmiddelen kunnen protonen doneren en vormen sterke waterstofbruggen (bijvoorbeeld water en alcoholen). Aprotische oplosmiddelen zijn polair maar geven geen protonen af (voorbeeld: aceton, dimethylformamide) of zijn apolair (voorbeeld: hexaan). De polariteit en de diëlektrische constante (dieper liggend in de aard van de stof) van een oplosmiddel zijn belangrijke factoren bij de oplosbaarheid van zouten en moleculen en beïnvloeden ook reactiesnelheden en selectiviteit.

Tijdens solvatatie omringen oplosmiddelmoleculen de opgeloste deeltjes en vormen zo een solvatatielaag die stabiliteit biedt en de chemische eigenschappen van de oplossing mede bepaalt. In waterige oplossingen worden ionen bijvoorbeeld gehydrateerd; in organische systemen vinden vergelijkbare solvatatie-verschijnselen plaats met andere interacties.

Voorbeelden van veelgebruikte oplosmiddelen zijn water, ethanol, aceton en dichloormethaan, evenals hexaan voor apolaire systemen. De keuze van een oplosmiddel is cruciaal in laboratoriumwerk, synthese, extractie, chromatografie en analyse, en beïnvloedt oplosbaarheid, scheiding en reactiviteit. Veiligheid en milieuoverwegingen spelen eveneens een belangrijke rol bij het werken met oplosmiddelen.