onzekerheidsniveau

Onzekerheidsniveau verwijst naar de mate van onzekerheid die gepaard gaat met een meting, voorspelling of schatting. Het geeft aan hoe zeker men kan zijn over de ware waarde en wordt vaak uitgedrukt als een onzekerheidsband rond de gerapporteerde waarde.

In de metrologie wordt onzekerheid gekwantificeerd volgens de Richtlijnen voor de uitdrukking van onzekerheid in meting (GUM). Een meting heeft een standaardonzekerheid u; de gecombineerde standaardonzekerheid uc wordt gebruikt om de uitgebreide onzekerheid te berekenen: U = k·uc. Met een normale veronderstelling geeft k ≈ 2 meestal een dekking van circa 95%.

De bepaling van het onzekerheidsniveau omvat het identificeren van onzekerheidsbronnen, het kwantificeren van hun bijdragen en het combineren van deze bijdragen tot één totaal. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen type A- (statistische) en type B- (niet-statistische) evaluaties. Voor onafhankelijke onderdelen worden de bijdragen vaak via de wortelsom van de kwadraten samengevoegd; bij mogelijke correlaties worden propagatiemethoden toegepast of Monte Carlo-simulaties gebruikt.

Rapportage van onzekerheid gebeurt samen met de gerapporteerde waarde, meestal als waarde ± U, onder vermelding van het gekozen dekkingniveau en de gebruikte methode. Daarnaast wordt vermelding gemaakt van traceerbaarheid naar normen en kalibraties.

Toepassingsgebieden van het onzekerheidsniveau zijn onder meer laboratoriummetingen, kwaliteitszorg, milieumonitoring en engineering. Het begrip ondersteunt betrouwbaarheid, comparatie tussen metingen en risicobeoordelingen, en vormt een basis voor besluitvorming bij ontwerp en certificering.