odczulaniu

Odczulanie, zwane również desensytyzacją lub immunoterapią alergenową (AIT), to leczenie mające na celu zmniejszenie klinicznej wrażliwości organizmu na alergeny poprzez stopniowe podawanie coraz wyższych dawek alergenów. Celem jest trwała redukcja objawów alergii oraz ograniczenie zapotrzebowania na leki. Stosuje się je w alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa i spojówek, alergicznej astmie oraz w profilaktyce reakcji na użądlenia owadów.

Najczęściej wykonywane są dwie formy immunoterapii: immunoterapia podskórna (SCIT) oraz immunoterapia podjęzykowa (SLIT), która występuje w postaci kropli lub tabletek. Czasem odczulanie obejmuje również immunoterapię jadów owadów (venom immunotherapy, VIT) u osób z alergią na użądlenia.

Mechanizm działania polega na wywołaniu tolerancji immunologicznej poprzez modulację odpowiedzi immunologicznej. Uczestniczą w tym komórki T regulatorowe, rośnie produkcja przeciwciał IgG4 blokujących alergen, obserwuje się spadek swoistych IgE oraz zmiany w profilu cytokinowym. Efekty mogą utrzymywać się po zakończeniu terapii.

Wskazania obejmują alergiczne zapalenie nosa i spojówek, umiarkowaną lub ciężką alergiczną astmę oraz alergię na jad owadów, zwłaszcza gdy objawy nie są kontrolowane leczeniem farmakologicznym. Przeciwwskazania to m.in. niekontrolowana astma, ciężkie choroby serca, niektóre choroby autoimmunologiczne, aktywne nowotwory, a także ciąża (w zależności od formy terapii).

Procedura obejmuje fazę budowy dawki, zwykle wymagającą regularnych wizyt w placówce medycznej (SCIT) lub codzienne stosowanie SLIT, a następnie fazę utrzymania. Zalecany czas trwania to zazwyczaj 3–5 lat. Skuteczność jest potwierdzona w redukcji objawów i zapotrzebowania na leki, zwłaszcza w przypadku alergii na jad owadów i alergicznego zapalenia nosa. Ryzyko poważnych reakcji jest niskie, lecz występuje; może być ograniczane przez nadzorowaną administrację i gotowość do postępowania w nagłych wypadkach.