noordpositie

Noordpositie is een term in het Nederlands die wordt gebruikt om de oriëntatie van een voorwerp of locatie met betrekking tot het geografische noorden aan te geven. De term is samengesteld uit noord, de kaartinale richting, en positie, de plek of hoek waarin iets georiënteerd is. In veel vakgebieden is de noordpositie belangrijk voor kaartlezen, navigatie en ontwerp, omdat de richting van noorden invloed heeft op metingen, zichtlijnen en daglicht.

In de cartografie en geografie verwijst de noordpositie naar de richting waaraan de bovenkant van een kaart normaal gesproken is uitgelijnd. Historisch gezien werd noord vaak aan de bovenkant van kaarten gezet; moderne kaarten kunnen dit variëren maar geven meestal richtingnoord aan met een noordpijl of kompasroos. In navigatie en maritieme context kan de noordpositie ook duiden op de richting van een schip ten opzichte van ware noord of magnetische noord en op de calibratie van kompassystemen.

In architectuur en stedenbouw wordt de noordpositie gebruikt bij oriëntatie en zoninval. De noordelijke oriëntatie beïnvloedt daglichttoetreding, warmteverlies en de keuze voor gevelopbouw, waardoor ontwerpers rekening houden met de noordpositie bij planning en energiebeheer.

In archeologie en historische studies kan de noordpositie van structuren of artefacten aanwijzingen geven over rituele of functionele uitlijning, hoewel dergelijke interpretaties afhankelijk zijn van context en bewijs.

Zie ook: geografisch noorden, ware noorden, magnetisch noorden, oriëntatie, azimuth.