motiveren

Motiveren is het Nederlandse werkwoord met de kernbetekenis iemand aansporen tot handelen of het geven van redenen voor een bepaalde keuze. Het woord wordt in diverse contexten gebruikt, bijvoorbeeld in onderwijs, management en psychologie, waar het gaat om het stimuleren van betrokkenheid, prestatie of besluitvorming.

Etymologie en grammatica: motiveren is ontleend aan het Franse motiver en verwant aan motivatie, het zelfstandig naamwoord. De tegenwoordige tijd vervoegingen zijn onder andere ik motiveer, jij motiveert, hij motiveert, wij motiveren, jullie motiveren, zij motiveren. Verleden tijdvormen zijn motiveerde en motiveerden; de voltooide tijd wordt gevormd met hebben gemotiveerd. Een verwant woord is motiverend, dat als bijvoeglijk naamwoord gebruikt kan worden.

Zaken van betekenis: motiveren kan slaan op het geven van redenen of rechtvaardiging voor een besluit (een besluit motiveren) en op het actief aanzetten tot handelen (iemand motiveren om te studeren of te verbeteren). In zinnen wordt vaak gebruikgemaakt van complementen zoals “motiveren tot” om een bepaald doel aan te geven, bijvoorbeeld motiveren tot verandering of motiveren tot samenwerken.

Praktische voorbeelden en gebruik: De docent motiveert leerlingen met duidelijke voorbeelden. Een leider probeert medewerkers te motiveren door erkenning en duidelijke doelen. In formele contexten verschijnt het verwant begrip motivatie, bijvoorbeeld in een motivatiebrief of een motivatieverklaring.

Zie ook: motivatie, motivator, motiveringsbrief.