morfosyntactische

Morfosyntactische verschijnselen vormen een gebied binnen de taalkunde dat de interface tussen morfologie en syntaxis onderzoekt. Het gaat om hoe de vorming van woorden—zoals getal, persoon, tijd, naamval en geslacht—in wisselwerking staat met de syntactische structuur van zinnen, en hoe syntactische context op zijn beurt morfologische vormgeving beïnvloedt. Dit omvat zowel individuele woordvormen als relaties tussen woorden in een zin.

Belangrijke thema’s binnen de morfosyntactische studie zijn onder meer concordantie (overeenstemming tussen onderwerp en werkwoord of tussen bijvolgwoorden), gevalmarkering, klitische elementen en de markering van tijd, aspect en modus op werkwoorden. Morfosyntaktische kenmerken kunnen bepalen welke zinsdeels als subject, object of andere syntactische rollen functioneren, en ze kunnen de woordvolgorde beïnvloeden in talen waar morfologie zwaar is of juist nauwelijks aanwezig is.

Typologische variatie is kenmerkend voor dit gebied. Sommige talen zijn rijk aan morfologische markering en tonen complexe concordantie en gevalssystemen (bijv. talen als Russisch en Duits), terwijl andere talen meer syntactische afhankelijkheid van woordvolgorde kennen (bijv. Engels, Chinees). Daarnaast bestaan er talen met polypersonale overeenkomsten of andere bijzondere morfosyntactische systemen. Bestudering ervan combineert descriptieve typologie met theoretische modellen uit gebieden als generatieve grammatica en construction grammar.

Toepassingen van morfosyntactische analyse liggen onder meer in taalverwerving, taalverwerking en vergelijkende taalbeschrijving, en worden vaak ondersteund door corpus-onderzoek en experimenten.