mergelondergrond

Mergelondergrond is een geologische term voor ondergrond die hoofdzakelijk uit mergel bestaat. Mergel is een sedimentair gesteente dat calciumcarbonaat combineert met klei en soms zand. Het vormt zich in ondiepe mariene en lagunale omgevingen en komt voor in afwisselende lagen, soms met kalkknollen of fossielen. De mergelaarde kan hierdoor variëren in samenstelling en hardheid.

Geologie en verspreiding: Mergelondergrond komt voor in grote delen van Europa en elders waar mariene afzettingen zijn geweest. In Nederland is mergel een bekend component in de ondergrond van delen van de kustvlakte en de rivierenstreek, waar het vaak afgewisseld is met zand- en kleilagen. De ondergrond kan bestaan uit zachte mergellagen die door onderliggende of overliggende lagen worden afgedekt of verplaatst.

Eigenschappen en geotechnische consequenties: De mechanische eigenschappen van mergel hangen af van de samenstelling en vercement. Vers mergel kan zacht en plastic zijn bij natte omstandigheden, terwijl verharde mergel harder is. Doorgaans heeft mergel een lagere doorlatendheid dan zand en kan het functioneren als een kwetsbaar, vochtgevoelig pakket. Bij vochtveranderingen kan zetting en scheurvorming optreden, wat van belang is bij funderingsontwerp en drainage. In hydrogeologisch opzicht kan mergel zowel als aquitard als als potentiële aquifer voorkomen, afhankelijk van porositeit en cementatie.

Toepassingen en betekenis: Historisch werd mergel gebruikt als bouwmateriaal (steen, mortel en kalkproductie). In hedendaagse bodemsystemen is de aanwezigheid van mergelondergrond relevant voor funderingsontwerp, (gronds)drainage en waterbeheer. Geotechnische en hydrogeologische onderzoeken beschouwen mergel als referentielaag bij kaartlees- en risicobeoordelingen.