meerstemmigheid

Meerstemmigheid is een muzikale textuur waarin meerdere onafhankelijke melodische stemmen tegelijkertijd klinken. Elke stem volgt zijn eigen ritmische en melodische lijn, waardoor de combinatie zowel harmonisch als polyfoon klinkt. In tegenstelling tot homofone muziek, waar stemmen vaak samen een gemeenschappelijke ritmische beweging maken, behouden de afzonderlijke stemmen hun eigen identiteit en kunnen ze elkaar tegenspreken of imiteren.

De oorsprong van meerstemmigheid ligt in Europa. In de late middeleeuwen ontwikkelde zich organum en later meer complexe polyfonie in de Notre-Dame-school. In de renaissance ontstond een gestructureerde imitatieve polyfonie, met motetten en madrigalen van componisten als Josquin des Prez en Palestrina. In de barok bereikte contrapunt zijn hoogtepunt met vormen als de fuga. In latere perioden bleef meerstemmigheid een fundamenteel principe in westerse muziek, en ook in moderne en populaire genres heeft polyfonie zijn invloed behouden.

Kenmerken omvatten onafhankelijkheid van stemmen, zorgvuldige stemvoering en vaak tegenmelodieën, imitatie en canonische technieken. Stemmen kunnen elkaars relaties bepalen bij modulaties en harmonie.

Toepassingsgebieden zijn religieuze muziek zoals motetten en missen, seculiere vocale muziek zoals madrigalen, en instrumentale werken die polyfonie implementeren. Het concept blijft centraal in muziektheorie en -geschiedenis en vormt een essentiële bouwsteen van de westerse muziektraditie, maar vergelijkbare ideeën bestaan ook in andere culturen.