luisterbereidheid

Luisterbereidheid is de bereidheid en motivatie van een individu om actief te luisteren naar een gesprekspartner of boodschap, met aandacht, open houding en bereidheid tot inleving en reflectie. Het gaat verder dan puur gehoor; het impliceert dat men zich inspant om de boodschap te begrijpen, eventuele vooroordelen opzij te zetten en feedback te accepteren.

In communicatiewetenschap en organisatiepsychologie wordt luisteren vaak gezien als een samengestelde vaardigheid met cognitieve, affectieve en relationele componenten. Luisterbereidheid verwijst vooral naar de attitude en bereidheid om tijd en energie te investeren in luisteren, in tegenstelling tot enkel de uitvoering van luistertechnieken. Het kan worden gemeten met zelfrapportage-instrumenten of observaties, en wordt vaak bestudeerd in relatie tot begrip, samenwerking en conflictoplossing.

Factoren die luisteren beïnvloeden zijn onder meer vertrouwen in de spreker, psychologische veiligheid, perceptie van relevantie en wederkerige respect. Ook omgevingsfactoren zoals cultuur, machtsverschillen, tijdsdruk en stress spelen een rol. Barrières zijn defensiviteit, cognitieve belasting en vooroordelen die de ontvanger beletten open te staan voor andere perspectieven.

Het bevorderen van luisterbereidheid gebeurt door creatie van psychologische veiligheid, training in actief luisteren en aandachtig luisteren, duidelijke doelen voor gesprekken, en leiderschap dat luisteren modelleert. In onderwijs, bedrijfsleven en beleid wordt luisterbereidheid gezien als cruciaal voor begrip, relatieontwikkeling en effectieve besluitvorming.