longontwikkeling

Longontwikkeling verwijst naar de ontwikkeling van de longen bij de mens, van embryonale fasen tot postnatale groei. Het proces omvat de vorming van de bronchiale boom, de aanleg van longblaasjes (alveoli) en de ontwikkeling van het vasculaire netwerk dat gasuitwisseling mogelijk maakt.

Tijdens de embryonale fase vindt bronchogene morphogenese plaats: rond de vierde tot vijfde week ontstaan de eerste bronchusbudjes die uitgroeien tot de trachea en de hoofdbronchiën, waarna de longen verder groeien in de borstkas. De pseudoglandulaire fase (ongeveer week 5 tot 17) kenmerkt zich door uitgebreide vertakking tot aan de terminale bronchiolen, maar zonder gasuitwisseling. De canaliculaire fase (ongeveer week 16 tot 26) brengt de vorming van respiratoire bronchiolen en ductuli, met differentiatie van type I en II pneumocyten en de start van surfactantproductie; dit maakt gasuitwisseling in toenemende mate mogelijk na de geboorte. Tijdens de sacculaire fase (ongeveer week 24 tot geboorte) ontstaan terminale sacs en dunne scheidingswanden, wat de oppervlakte voor gasuitwisseling vergroot. De alveolaire fase vindt daarna plaats, waarbij het aantal alveoli en de oppervlakte verder toeneemt gedurende de vroege kinderjaren.

Postnatale ontwikkeling gaat door met continue alveolaire formatie en groei van de longfunctie tot in de eerste jaren van het leven. Verstoringen in longontwikkeling kunnen leiden tot aandoeningen zoals longhypoplasie of congenitale afwijkingen; invloeden van omgevingsfactoren (roken, infecties) en genetische regulatie (signaalroutes zoals FGF, SHH en BMP) spelen een rol. Bij prematuriteit kan onvoldoende surfactant leiden tot respiratoir distress-syndroom, wat behandeling vereist.