lassbaarheid

Lassbaarheid is een materiaaleigenschap die aangeeft hoeveel plastische vervorming een materiaal kan ondergaan voordat het breekt. In trekproeven wordt lassbaarheid doorgaans uitgedrukt als rek bij breuk en als de vermindering van het dwarsdoorsnedegebied. In het Nederlands wordt lassbaarheid vaak gelijkgesteld aan ductility; termen als rekbaarheid en buigzaamheid worden ook gebruikt, maar duiden soms op verschillende aspecten van vervorming.

Metingen en indicatoren van lassbaarheid omvatten onder meer elongation at break en reduction of area. Daarnaast kunnen de n-waarde (work-hardening exponent) en taaiheid uit impacttesten aanvullende informatie geven over hoe een materiaal onder snelle of gecombineerde belastingen plastisch vervormt.

Factoren die lassbaarheid beïnvloeden zijn onder meer temperatuur, vervormingssnelheid en de samenstelling van het materiaal. Over het algemeen neemt lassbaarheid toe bij hogere temperaturen en bij lagere vervormingssnelheden. Een fijnere korrelstructuur en recrystallisatiebevorderende warmtebehandeling verbeteren vaak de vervormingscapaciteit, terwijl koud werken de lassbaarheid kan verlagen doordat dislocaties zich ophopen en materialen harder worden.

De microstructuur speelt een cruciale rol: kristalstructuur, korrelgrenzen en de aanwezigheid van tweede-fasedeeltjes bepalen hoe gemakkelijk dislocaties kunnen bewegen en hoe schade zich voortplant. Materialen met een hoge dislocatiebeweging en zonder vroege scheurvorming vertonen hogere lassbaarheid, terwijl embrittlement door omgevingsfactoren of intermetallicen lage lassbaarheid kan veroorzaken.

Toepassingen en selectie richten zich op de gewenste combinatie van sterkte en vervormingsvermogen. Voor onderdelen die aanzienlijke plastische vervorming moeten toestaan, zoals carrosserieonderdelen of kabeltoepassingen, zoekt men materialen met hoge lassbaarheid; voor extreem hoge sterkte kan men andere eigenschappen afwegen, eventueel met passende warmtebehandelingen om de gewenste balans te bereiken.