kostensamenstelling

Kostensamenstelling, of kostenstructuur, verwijst naar de samenstelling van alle kosten die gepaard gaan met een product, dienst of organisatieactiviteit. Het geeft inzicht in welke kosten er bestaan, hoe ze zich tot elkaar verhouden en hoe ze veranderen bij verschuivingen in output of activiteiten. Een heldere kostensamenstelling ondersteunt besluitvorming, prijszetting en budgeting.

Vaste kosten blijven constant binnen een relevante activiteitsniveau, zoals huur en afschrijvingen; variabele kosten veranderen mee met de productie- of verkoopomvang, zoals grondstoffen en directe arbeid; gemengde kosten bevatten zowel vaste als variabele componenten.

Directe kosten kunnen rechtstreeks aan een product of dienst worden toegerekend, terwijl indirecte kosten generiek zijn en via kostenplaatsen of overhead moeten worden toegewezen. De toewijzing van indirecte kosten gebeurt vaak op basis van een kostendrager, activiteit of oppervlakte.

De analyse van de kostensamenstelling ondersteunt prijs- en productbeslissingen, en draagt bij aan begroting en winstgevendheidsanalyse. Verschillende benaderingen bestaan, zoals kostenberekening (absorption costing), waarbij alle kosten worden verdeeld over producten; of de variabele kostprijsbenadering, waarbij alleen variabele kosten in de kostprijs worden doorberekend. Voor nauwkeurige toewijzing wordt soms Activity-Based Costing (ABC) toegepast, die kosten toekent op basis van activiteiten die resources vereisen.

Het doel is inzicht in kosten: welke kosten onder controle zijn, waar efficiëntie te verbeteren valt, en hoe de structuur past bij strategische doelen en prijsstelling.