komórkami

Komórki to podstawowe jednostki strukturalne i funkcjonalne organizmów. Dzięki nim powstają tkanki i narządy, a cały organizm realizuje procesy życiowe. Zgodnie z teorią komórkową, wszystkie organizmy składają się z komórek, a komórki powstają z wcześniej istniejących komórek. Wiele różnorodnych funkcji wykonywanych przez organizmy wynika z różnicowania komórek i ich wzajemnego oddziaływania.

Wyróżniamy dwa podstawowe typy komórek: prokariotyczne i eukariotyczne. Prokariotyczne (np. bakterie) nie mają jądra komórkowego ani złożonych organelli otoczonych błoną; ich materiał genetyczny zwykle krąży w nukleoidzie. Eukariotyczne posiadają jądro otoczone błoną oraz liczne organelle, takie jak mitochondria, siateczka śródplazmatyczna i aparat Golgi’ego; ich DNA jest uporządkowane w chromosomy.

Podstawowe składniki komórek to błona komórkowa, cytoplazma i materiał genetyczny. W komórkach eukariotycznych obecne są mitochondria, które wytwarzają większość ATP, oraz siateczka śródplazmatyczna i aparat Golgiego. Rybosomy syntezują białka. W komórkach roślinnych i niektórych protistów występują chloroplasty, które przeprowadzają fotosyntezę; w roślinach dodatkowo występuje ściana komórkowa z celulozy i duże wakuole.

Procesy życiowe obejmują metabolizm, transport cząsteczek, komunikację międzykomórkową i odpowiedź na bodźce. Energia pochodzi z glikolizy i oddychania komórkowego; w chloroplastach roślinnych – także z fotosyntezy. Materiał genetyczny (DNA) jest replikowany i transkrybowany na RNA, a informacja genetyczna wykorzystywana jest do syntezy białek na rybosomach. Komórki rozmnażają się poprzez mitozę (somatyczne) lub mejozę (gamety).

W organizmach wielokomórkowych komórki współdziałają w specjalizacji funkcji, tworzą tkanki i narządy, a także utrzymują homeostazę poprzez sygnały chemiczne i mechaniczne. Komórki mogą również inicjować programowaną śmierć (apoptozę) w odpowiedzi na uszkodzenia, co pomaga utrzymać integralność organizmu.